Drzewa to zdecydowanie bardziej skomplikowane organizmy niż mogłoby się wydawać. Doceniamy je za ulgę cienia w trakcie upalnego lata, uspokajający szum liści w jesienne wieczory czy ukojenie nerwów płynące z obcowania z nimi, jako bohaterami otaczającego nas krajobrazu. Kojarzone z symbolem rodziny i stabilności, są w rzeczywistości niezwykle dynamicznymi układami, na które oddziałuje wiele sił. Cykle, którym poddane jest życie drzewa są bardzo interesujące. Te zmiany, które widzimy na pierwszy rzut oka, wynikają z ogromu procesów wewnętrznych, które precyzyjnie sterują poszczególnymi funkcjami.
Drzewo, podobnie jak człowiek, przechodzi przez różne cykle życia. Jego wzrost zaczyna się od kiełkowania z nasiona, następnie wzrasta i umacnia się, aby finalnie dożyć swojego kresu lub cieszyć się długowiecznością. Schemat jest bardzo podobny, a całym cyklem życia drzewa w naszym klimacie z powodzeniem sterują cztery pory roku.
Wiosna
Wiosną, w czasie odrodzenia o rozkwitu, drzewa i kwiaty wypuszczają liście oraz pączki. Młode liście z czasem nabierają pięknego i żywego koloru, a pączki rozwijają się w kwiaty, aby zachęcić pszczoły i pozostałe owady do ich zapylenia. Co ciekawe, gdy drzewo wypuszcza liście, posiłkuje się substancjami zgromadzonymi w swoich tkankach: zarówno pnia, jak i korzeni. Same pąki drzewa wytwarzają już w poprzednim cyklu. Wiosną drzewa budzą się więc do życia i cieszą nasze oczy świeżą zielenią. Wiosną możemy spotkać się również z bieleniem pni drzew owocowych. Robi się to z jednej strony w ramach ochrony przeciwko szkodnikom, ale także by za wcześnie nie obudziły się do życia – zwłaszcza gdy mogą jeszcze nadejść noce z przymrozkami. Przemarznięte drzewa mogą mieć później problemy z owocowaniem.
Lato
Latem drzewa mają dostęp do największej ilości promieni słonecznych niezbędnych do przeprowadzenia procesu fotosyntezy i intensywnie z tego korzystają. Jest to więc dla drzew czas obfitości. To tym samym czas na wzmacnianie drzewa – pnie drzew stają się wyższe, przyrastają też na grubość.
Dojrzewają owoce drzew liściastych, a także szyszki iglaków. To właśnie wtedy doświadczamy wizualnie największej bujności drzew, która dzięki zróżnicowaniu ich pokrojów oraz kształtów, struktur i odcieni liści ukazuje wspaniałe bogactwo świata dendroflory. Zieleń liści większości gatunków drzew przybiera też piękną, głęboką barwę. Najbujniej rozwinięte liście wydają się aż ciężkie na koronach drzew, skutecznie chroniąc przed przedostawaniem się promieni słonecznych do niższych partii lasów.
Jesień
Z jednej strony wczesną jesienią możemy cieszyć się wydawaniem owoców przez wiele drzew, a z drugiej strony coraz częściej zauważamy na nich żółte, pomarańczowe i bordowe liście. Ta wyjątkowa paleta barw nie ma sobie równych w jesiennej galerii. Jednocześnie zaczyna nas otaczać charakterystyczny zapach schnących liści… A wszystko to odzwierciedlenie biologicznych procesów drzew. Gubiąc liście rośliny przygotowują się do nowego okresu wegetacyjnego. Zapobiegają w ten sposób między innymi nadmiernej utracie wody – to liście są bowiem największą powierzchnią jej transpiracji. Można powiedzieć, że tym samym drzewa przygotowują się do zimy, zabezpieczając swoje siły na nadejście kolejnej wiosny. Zrzucenie liści pomaga przejść w stan fizjologicznego spoczynku.
Zima
Zima to trudny okres dla większości roślin. Krótki dzień i mała ilość promieniowania słonecznego sprawiają, że rośliny niejako sprawiają wrażenie jakby zamierały, czy wstrzymywały oddech w oczekiwaniu na promienie wiosennego słońca. W rzeczywistości przechodzą w rodzaj stanu hibernacji – zatrzymują się też procesy fotosyntezy. Stan uśpienia pomaga w tej sytuacji zachować jak najwięcej składników odżywczych, tak, by mieć siły na okres wiosenny, który będzie dla drzew bardzo wymagający. Oczywiście zatrzymanie fotosyntezy nie dotyczy tych drzew, które nie tracą liści na zimę – zimozielonych. Są to w większości drzewa iglaste, które są doskonale zabezpieczone przed mrozem. Ich liście w formie igieł maja grubą warstwę wosku, żywica nie zamarza w naturalnie występujących w naszym klimacie temperaturach, a grubsza kory skutecznie chroni żywe komórki. Zimą drzewa iglaste są w stanie zapewnić zwierzętom przetrwanie w lasach.
Ta piękna zmienność umożliwia nie tylko zachować rozkład sił umożliwiający drzewom piękne trwanie przez dziesięciolecia, ale pozwala nam także doświadczyć bogactwa ich uroku we wszystkich odcieniach.
Polecamy również:
Dendroterapia – czym jest i jakie wynikają z niej korzyści
O czym warto pamiętać kupując drzewa do ogrodu
Czy drzewa mają płeć? Jak ją rozpoznać?